jajko

Jajko to jeden z najcenniejszych produktów spożywczych o wyjątkowym profilu odżywczym, który od wieków stanowi podstawę zbilansowanej diety. Jedno średnie jajko o wadze 53g dostarcza organizmowi zaledwie 75,79 kcal, co przekłada się na 143 kcal na 100g produktu. Ta umiarkowana kaloryczność w połączeniu z wysoką gęstością odżywczą czyni jajko idealnym wyborem zarówno dla osób dbających o linię, jak i tych, którzy chcą dostarczyć organizmowi pełnowartościowe składniki odżywcze. Jajko charakteryzuje się wyjątkowo niską zawartością węglowodanów - zaledwie 0,3816g w jednej sztuce (0,72g na 100g), z czego cukry proste stanowią tylko 0,1961g (0,37g na 100g). Ten profil węglowodanowy sprawia, że jajka są idealnym produktem dla osób na dietach niskowęglowodanowych, ketogenicznych czy diabetyków kontrolujących poziom glukozy we krwi. Najcenniejszym makroskładnikiem jajka jest wysokiej jakości, pełnowartościowe białko, którego zawartość wynosi 6,6568g w jednej sztuce (12,56g na 100g). Białko jaja zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy egzogenne w idealnych proporcjach, co sprawia, że ma najwyższą wartość biologiczną spośród wszystkich naturalnych źródeł białka (wyższą nawet niż mięso czy ryby). Jajko służy zatem jako wzorzec do oceny jakości białka w innych produktach. Zawartość tłuszczu w jajku wynosi 5,0403g w jednej sztuce (9,51g na 100g), z czego tłuszcze nasycone stanowią 3,126g na 100g. Choć często zwraca się uwagę na zawartość cholesterolu w żółtku, współczesne badania naukowe wskazują, że spożycie jaj w umiarkowanych ilościach (do 7 tygodniowo) nie wpływa negatywnie na poziom cholesterolu we krwi u większości osób, a może nawet prowadzić do korzystnych zmian w profilu lipidowym, zwiększając poziom korzystnego cholesterolu HDL. Jajko jest naturalnie wolne od glutenu i laktozy, co czyni je bezpiecznym wyborem dla osób z celiakią czy nietolerancją laktozy. Jako produkt pochodzenia zwierzęcego nie jest odpowiednie dla wegan, ale jest akceptowane przez większość wegetarian. Poza doskonałym profilem makroskładników, jajko jest prawdziwą skarbnicą mikroelementów niezbędnych dla zdrowia. Wyróżnia się szczególnie wysoką zawartością choliny (związku podobnego do witamin z grupy B), która jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania mózgu, układu nerwowego oraz wątroby. Jajo jest również bogatym źródłem luteiny i zeaksantyny - karotenoidów chroniących oczy przed szkodliwym działaniem promieniowania UV i niebieskiego światła. Dostarcza także znacznych ilości witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K) oraz witamin z grupy B (szczególnie B12, B2 i kwasu foliowego), a także minerałów takich jak żelazo, fosfor, selen i cynk. Szczególnie cenne jest żelazo hemowe, które jest lepiej przyswajalne przez organizm niż żelazo pochodzenia roślinnego. Jajko charakteryzuje się uniwersalnym, delikatnym smakiem i wyjątkową wszechstronnością kulinarną. Może być przygotowywane na różne sposoby - gotowane (na miękko, na twardo, w koszulce), smażone (sadzone, jajecznica), pieczone, a także stanowi kluczowy składnik wielu wypieków, sosów i deserów.