patison

Patison, znany również jako kabaczek talerzowy lub kabaczek UFO, to niskokaloryczne warzywo z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae), spokrewnione z cukinią, dynią i ogórkiem. Wyróżnia się charakterystycznym, spłaszczonym kształtem z falowanymi brzegami, przypominającym latający spodek lub karbowany talerz, od czego wywodzi się jego nazwa. Patisony występują w kilku odmianach kolorystycznych – od kremowobiałej, przez jasnozieloną, po ciemnozieloną, a nawet żółtą i pomarańczową, zwłaszcza w miarę dojrzewania. Pod względem wartości odżywczych, patison jest warzywem wyjątkowo niskokalorycznym – zawiera zaledwie 18 kcal na 100g, co przy typowej porcji 20g daje niezwykle niskie 3,6 kcal. Głównym źródłem tych minimalnych kalorii są węglowodany (3,84g/100g), z czego cukry proste nie zostały wyszczególnione w danych. Zawartość tłuszczu jest praktycznie pomijalna – 0,2g/100g (0,04g na porcję 20g), z czego tłuszcze nasycone stanowią nieznaczną część. Patison dostarcza niewielkiej ilości białka – 1,2g/100g (0,24g na porcję 20g), co jest typowe dla większości warzyw. Zawiera natomiast błonnik pokarmowy w ilości 1,2g/100g (0,24g na porcję 20g), który wspomaga prawidłową pracę układu pokarmowego i może przyczyniać się do uczucia sytości. Wartość sodu w porcji 20g wynosi 16mg, co przekłada się na 80mg/100g, czyniąc go warzywem o niskiej zawartości sodu, odpowiednim dla osób monitorujących jego spożycie. Patison jest w pełni wegański i wegetariański (oznaczenie 1 przy "vegan"), bezglutenowy (oznaczenie 0 przy "gluten") i nie zawiera laktozy (oznaczenie 0 przy "lactose"), co sprawia, że może być stosowany przez osoby z różnymi ograniczeniami dietetycznymi. Z punktu widzenia zdrowotnego, patison, podobnie jak inne warzywa z rodziny dyniowatych, jest źródłem antyoksydantów, szczególnie karotenoidów (w odmianach żółtych i pomarańczowych), witaminy C, witamin z grupy B oraz minerałów takich jak potas, magnez i mangan. Zawiera również kurkurbitacyny – związki o potencjalnych właściwościach przeciwzapalnych i przeciwnowotworowych, choć ich stężenie jest niższe niż w bardziej gorzkich warzywach z tej rodziny. Dzięki bardzo niskiej kaloryczności i zawartości węglowodanów, patison jest idealnym warzywem dla osób na diecie odchudzającej oraz dla diabetyków kontrolujących indeks glikemiczny posiłków. Jego wysoka zawartość wody (około 94%) przyczynia się do nawodnienia organizmu. W kuchni patison jest niezwykle wszechstronny. Młode, delikatne patisony mogą być spożywane na surowo, np. w sałatkach. Większość jest jednak poddawana obróbce termicznej – mogą być gotowane, duszone, grillowane, pieczone lub smażone. Doskonale sprawdzają się jako dodatek do zup, zapiekanek, potrawek i dań jednogarnkowych. Mogą być również nadziewane różnorodnymi farszami (mięsnymi, warzywnymi, zbożowymi) i pieczone jako samodzielne danie. Ich łagodny, delikatnie orzechowy smak dobrze komponuje się z ziołami, czosnkiem, oliwą z oliwek oraz różnorodnymi serami.